Doç. Dr. Ayşe Kaman'dan, "Bayram tatili sonrası çocuklarda el, ayak, ağız hastalığı arttı" uyarısı

Trombosit Bağışı Hayat Kurtarıyor...

Ankara Etlik Şehir Hastanesi Çocuk Hematoloji Kliniği Sorumlusu Doç. Dr. Ali Fettah, Sağlık Bakanlığınca uygulanan evlilik öncesi tarama programının, talasemi (Akdeniz anemisi) ile mücadeledeki başarılarını artırdığını söyledi.

Fettah, 8 Mayıs Dünya Talasemi Günü dolayısıyla AA muhabirine, dünya genelinde sık görülen genetik geçişli Akdeniz anemisinin, hem anne hem de baba taşıyıcı olduğunda doğan bebeklerde görüldüğünü belirtti.

Hastalığın farklı formlarıyla da karşılaşılabildiğini ifade eden Fettah, "Hastalığın anne taşıyıcı-baba sağlam veya baba taşıyıcı-anne sağlam formlarını da görebiliyoruz. Böyle durumlarda bebeklerimizde talasemi taşıyıcılığı oluyor. Taşıyıcılık bir hastalık değil, tedavi gerektirmez." dedi.

Doç. Dr. Fettah, Akdeniz havzasında yer alan Türkiye'de özellikle güney kesimlerde hastalığın sık görüldüğüne dikkati çekerek, şunları kaydetti:

"Talasemi taşıyıcılarının, evlilik öncesi yapılan kan testiyle önceden tespit edilmesini sağlayan Hemoglobinopati Tarama Programı, ülkemiz için bir milattır. Çünkü talasemi 2002 öncesi yılda 400 canlı doğumda görülürken, taramaların başladığı 2002'den sonra hızlı bir azalma yaşandı. Yenidoğanlarda talasemi görülme sıklığı 10 binde 10'ların altına kadar düştü. Şu an dünyada yılda 40 bin kadar talasemi hastası bebek dünyaya geliyor. Bu ülkemizde ise 10 binde 1 ile 10 arasında canlı doğuma tekabül ediyor."

"Evlilik öncesi tarama programına yüzde 90'ın üzerinde uyum var"

Taramaların, talaseminin önlenebilmesi açısından büyük önem taşıdığına işaret eden Doç. Dr. Fettah, hastalık görülme sıklığını artırabilecek mülteci ve sığınmacılarda da bunun kontrolünün çok iyi sağlanması gerektiğini vurguladı.

Fettah, "Tarama programları sayesinde yüz güldürücü sonuçlar elde ediyoruz. Şu an ülkemizde evlilik öncesi tarama programına yüzde 90'ın üzerinde uyum gözleniyor. Bu hastalıkla mücadeledeki başarımızı artıran bir durum." diye konuştu.

Doç. Dr. Fettah, taşıyıcılık saptanan çiftlere genetik danışmanlık verildiğini ve isteyenlerin Preimplantasyon Genetik Tanı (PGT) yöntemiyle sağlıklı bir bebek sahibi olabildiğini kaydetti.

Bazı bölgelerde taşıyıcılık oranları yüzde 13'e kadar çıkıyor

Türkiye'de nüfusun yüzde 2,1'inde talasemi hastalığı taşıyıcılığı bulunduğunu belirten Fettah, "Fakat Antalya, İzmir, Şanlıurfa, Hatay gibi bölgelerimizde talasemi taşıyıcılık oranları yüzde 5 hatta yüzde 13'lere kadar çıkıyor. Bu bölgelerde özellikle evlilik öncesi taramalara daha fazla dikkat etmemiz ve çiftleri bu yönde yönlendirmemiz gerekiyor." değerlendirmesinde bulundu.

Talaseminin, "alfa" ve "beta" olmak üzere ikiye ayrıldığını, Türkiye'de beta talaseminin daha yoğun görüldüğünü anlatan Fettah, beta talaseminin en ağır formu "talasemi majör" hastalarının 3-4 haftada bir kan nakline ihtiyaç duyduğunu bildirdi.

Doç. Dr. Ali Fettah, "Sürekli kan nakli yapılan hastalarımızın vücutlarında demir birikimi oluyor. Bu vücutta toksik bir etki oluşturuyor. Bu nedenle hastalarda demir birikiminin önlenmesi için 'şelasyon' tedavisi uygulanması da gerekiyor. Talasemi hastalarında üstüne düşmemiz ve hastaların da buna uyum göstermesi gereken ana etken bu." dedi.

"Kemik iliği nakliyle kesin tedavi mümkün"

Talasemi hastası çocuklarda kansızlıktan kaynaklı halsizlik, iştahsızlık, sinirlilik gözlemlenebildiğini aktaran Fettah, şunları kaydetti:

"Talasemi hastalarının, kan transfüzyonu programına alınıp, etkin demir bağlama tedavileri uygulandığında düzenli bir hayat yaşama imkanları oluyor. Elbette şunu göz ardı etmemek gerekiyor, hastalarımızın her ay düzenli hastaneye gelmesi gerekiyor ve bu da onlarda bir yük oluşturuyor. Kemik iliği nakliyle hastalarımızda kesin tedavi yapabiliyoruz. Özellikle seçilmiş vakalarda, küçük çocuklarda aile içi veya akraba dışı donör olduğunda kök hücre nakli yaparak kesin tedavi uygulayabiliyoruz."

Talasemi hastaları için düzenli kan bağışı çağrısı

Doç. Dr. Ali Fettah, halsizlik, solukluk, karın şişliği, iştahsızlık gibi belirtileri olan bebekler için de mutlaka önce bir çocuk doktoruna, gerektiğinde de çocuk hematoloğuna başvurulması gerektiğini söyledi.

Talasemi hastalarının sürekli kan nakli ihtiyacına da dikkati çeken Fettah, "Kan bağış oranları düştüğünde hastalarımız kan tedarikinde bazı sıkıntılarla karşılaşabiliyor. Bu nedenle herkesi düzenli kan bağışında bulunmaya davet ediyorum. Çünkü hastalarımız 3-4 haftada bir kan bağışı almadan yaşayamıyor." diye konuştu.

Kaynak: AA

Bundan 6 ay önce Sn. Cumhurbaşkanımız tarafından hizmete açılan Ankara Etlik Şehir Hastanesi hakkında hastalarımızın görüşleri: “Böyle sağlık hizmetlerinin daha da çoğalmasını istiyoruz.” “A’dan Z’ye 10 üzerinden 10”

Ankara Etlik Şehir Hastanesi Hiperbarik Oksijen Merkezi kapılarını SABAH'a açtı. Depremzedelere şifa olan merkezi, Sualtı Hekimliği ve Hiperbarik Tıp Uzmanı Dr. Selçuk Tatar anlattı:
YÜZDE YÜZ OKSİJEN: Merkez 7 Şubat'ta depremden sonra açıldı. Günlük 30-35 kişiye bakıyoruz. Hastalarımızı aldıktan sonra kapıları kapatıp içeriyi basınçlı havayla dolduruyoruz. Hastalar iki saat boyunca maskeyle yüzde 100 oksijen soluyor. Oksijen kanda yüksek oranda çözülüyor ve dokuların oksijenle beslenmesi artırılıyor.
HER YAŞ GRUBUNA UYGUN: Hiperbarik oksijen tedavisi her ilde olan bir tedavi değil. Çevre illerden gelen hastalarımız bize başvurabiliyor. Hastalığa göre tedavinin süreci değişiyor. Günde bir seans gerçekleştiriliyor. Tedavi her yaş grubuna uygulanabiliyor.
FAYDASI SONSUZ: Hasta antibiyotik kullanıyorsa, etkinliğini artırıyor. Vücutta herhangi bir ödem varsa, bunu gidermek için de yöntemden yararlanıyoruz. Bakterilere direkt etki ederek onları yavaşlatıyor veya öldürebiliyor. Yara iyileştirmesini hızlandırıyor. Yaklaşık 55 depremzedeyi tedavi ettik.

Gültekin, 10-16 Nisan Kalp Sağlığı Haftası kapsamında, kalp sağlığını korumanın önemi, nelere dikkat edilmesi gerektiği ve kalp-damar cerrahisi alanındaki güncel tedavilere ilişkin AA muhabirine açıklamalarda bulundu.

Kalp-damar hastalıklarının, ölüm sebebi olarak dünyada ilk sırada yer aldığına dikkati çeken Gültekin, "Kalp-damar hastalıklarının gelişimiyle ilgili nedenlerin başında aile hikayesi, genetik yapı geliyor. Bunu sigara gibi çevresel faktörler izliyor. Sigara içen kişilerde kalp-damar hastalıkları çok yüksek oranda, hastalığın seyrini de çok kötüleştiriyor." ifadesini kullandı.

Prof. Dr. Gültekin, kalp-damar sağlığını korumak için dengeli ve sağlıklı beslenmenin de büyük önem taşıdığını vurgulayarak, karbonhidrat ve kötü yağlardan kaçınılması gerektiğini aktardı.

Aile hikayesi olanlara uyarı

Prof. Dr. Gültekin, düzenli doktor kontrollerinin de ihmal edilmemesi gerektiğinin altını çizerek, şöyle konuştu:

"Kalp-damar sağlığına yönelik kontrollerde kişilerin yaşından öte aile hikayesi çok önemli. Aile hikayesi olan kişiler 25-30 yaşından itibaren mutlaka bir kardiyolog ya da kalp-damar cerrahının kontrolünde olmalı. Yapılacak takiplerde egzersiz, kalbin yapısal ve fonksiyonel durumuna yönelik testler yer alıyor. Ayrıca kan yağı, homosistein düzeyleri kontrol ediliyor.

Bu kontrollerin aile hikayesi olanlarda en azından yılda 1 kez yapılmasını öneriyoruz. Aile hikayesi olmasa da özellikle eforla oluşan göğüs, bacak ağrısı gibi şikayetleri olanlar da vakit kaybetmeden en kısa sürede bir hekime başvurmalı."

"Kovid-19, kalp-damar hastalıklarını da gündeme getirdi"

Kovid-19'unda kalp-damar hastalıklarında da etkili olduğunu belirten Gültekin, "Kovid-19 genel olarak vücutta bir enflamasyona ve bundan kaynaklı gelişen pıhtılaşma bozukluklarına sebep oluyor. Pıhtılaşma problemi damar içinde yaşandığında o damarın beslediği bölgede bozukluklara neden oldu. Buna bağlı kalp hastalıkları, uzuvlardaki rahatsızlıklarla ilgili pek çok hastalık gündeme geldi." dedi.

Prof. Dr. Gültekin, bu nedenle Kovid-19 geçiren kişilerin doktorunun önerdiği kan sulandırıcıyı doğru şekilde kullanmasının önem taşıdığını, özellikle risk grubundakilerin uzman kontrolünde olması gerektiğini söyledi.

"Diyabeti olanlarda kalp-damar hastalıklarına daha çok rastlıyoruz"

Diyabet (şeker) hastalığının da kalp-damar hastalıkları açısından önemli risk faktörü olduğunu dile getiren Gültekin, "Diyabeti olanlarda kalp-damar hastalıklarına daha çok rastlıyoruz. Bu, şeker hastalığının damar iç yüzeyini kaplayan endotel dediğimiz tabakada verdiği hasar, ana problem buradan ortaya çıkıyor." şeklinde konuştu.

Gültekin, sigaranın bu olumsuzluğu daha da kötüleştirdiğini, bu nedenle diyabet hastalarının kalp-damar sağlığı takiplerinde daha dikkatli olması gerektiğini söyledi.

Baypas ameliyatlarında küçük kesili işlemler artıyor

Kalp-damar rahatsızlıklarının genel olarak damar sertliğine bağlı, yapısal kalp kapak, konjenital hastalıklar gruplarına ayrıldığını anlatan Gültekin, cerrahi alanda baypas tedavilerinin, ana bölümü oluşturduğunu belirtti.

Prof. Dr. Gültekin, şunları kaydetti:

"Koroner baypas ameliyatı, dünyanın en çok yapılan ameliyatının adıdır. Bu ameliyatlarda son zamanlarda artık küçük kesilerle yapılan işlemler söz konusu. Ayrıca seçilmiş hastalarda robotik cerrahiler uygulanabiliyor. Bu konudaki çalışmalar sürüyor, teknoloji geliştikçe birçok yeni yöntem de gündeme gelecek.

Kalp kapak hastalıklarında ise plasti yöntemleri yani hastanın kalp kapağının plastik yöntemlerle tamiri yapılabildiği gibi tamamen dejenere olmuş, bozulmuş kapak mekanik ya da biyolojik bir kapak yapısıyla değiştiriliyor. Bu kapakların damar yoluyla kasıktan girilerek yerleştirilmesi ameliyatlarının arttığı bir dönemi yaşıyoruz. Özellikle yaşlı, kırılgan dediğimiz açık kalp cerrahisinin riskli olduğu hastalarda bu tür tedaviler daha yaygınlaşıyor."

"Kalp-damar hastalıklarından korunmak tedaviye göre çok daha kolay"

Damar hastalıklarında da girişimsel tedavilerin arttığına işaret eden Gültekin, "Girişimsel tedavileri uygun hastalarda yapmak mümkün ama teknoloji hala bu konuda gelişiyor. Bu nedenle şu anda hala açık cerrahi yöntemler en sık uygulanan şekilde devam ediyor." ifadesini kullandı.

Prof. Dr. Gültekin, "Her zaman için kalp-damar hastalıklarından korunmanın tedaviye göre çok daha kolay ve ucuz olduğunu unutmamak gerekiyor. Bu nedenle lütfen sigara içmeyin, karbonhidrattan az sebzeden zengin beslenmeye ve düzenli egzersize dikkat edin." uyarısında bulundu.

Ankara Etlik Şehir Hastanesi Onkoloji Hastanesi Başhekimi ve Cerrahi Onkoloji Kliniği Eğitim Sorumlusu Prof. Dr. Lütfi Doğan, 1-7 Nisan Kanser Haftası dolayısıyla AA muhabirine açıklamalarda bulundu.

Dünya genelinde en sık görülen kanserler içinde akciğer kanserinin ilk sırada yer aldığını söyleyen Doğan, kadınlarda meme kanserinin birinci sırada bulunduğunu, erkeklerde de akciğer kanserinden sonra bağırsak ve mide kanserlerinin görüldüğünü aktardı.

Doğan, kanser tarama, tanı ve tedavisinde önemli gelişmeler yaşandığına işaret ederek, "Yeni teknolojik yöntemlerle artık pek çok kanseri çok daha erken ve tedavi edilebilir evrelerde yakalıyoruz." diye konuştu.

"Hedefimiz, kanser oluşmadan önleyebilmek"

Tarama yöntemleriyle kanser oluşmadan tanı konularak yol haritasının belirlendiğini anlatan Doğan, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Önce kanseri oluşmadan yakalamak, yok etmek istiyoruz. Kanseri erken evrede yakalayarak, diyabet, hipertansiyon gibi bir kronik hastalık haline getirerek, kanserden ölümleri engellemeye çalışıyoruz.

Bu anlamda hem cerrahi hem kemoterapi hem immünoterapi hem de radyoterapi anlamında çok önemli gelişmeler var. Her türlü tedavideki gelişmelere karşın yine de hedefimiz, kanser oluşmadan önleyebilmek. Bunun için de özellikle tarama yöntemleri büyük önem taşıyor."

"Erken tespit edilebilecek kanserler, meme, rahim ağzı ve bağırsak kanserleri"

Tarama yöntemleri ile hem kadın hem erkeklerde görülen bazı kanser türlerinin tümör ilerlemeden belirlenebildiğini anlatan Doğan, "Bir kanserin tarama programına girebilmesi için erken teşhisinin mümkün olması lazım. Tarama ile erken teşhis edildikten sonra sağ kalıma bir katkısı olması gerekiyor. Bu noktada erken tespit yapılabilecek üç tip kanser var. Bunlar, meme, rahim ağzı kanseri ve bağırsak kanserleridir." diye konuştu.

Meme kanserinde tedavi başarı oranlarının yüksek olduğuna işaret eden Doğan, tarama programları kapsamında 40 yaşından sonra risk faktörü bulunmayan kadınlara 2 yılda bir mamografi ve risk tespit edilenlerin ileri tetkikler için sevkinin yapıldığını söyledi.

Doğan, bağırsak kanserine yönelik taramalarda ise 50-70 yaş arasındaki kişilerin 2 yılda bir gaitasında gizli kan testi yapıldığını belirterek, bunun pozitif çıkması halinde de kolonoskopi yapıldığını belirtti.

Bu tarama planlamasının, ortalama riske sahip olan kişiler için geçerli olduğuna işaret eden Doğan, "Tarama programları belirgin risk taşımayan kişiler için. Aile öyküsü bulunan, daha önce geçirilen hastalık olması halinde bu kişiler, taramalara değil doğrudan üçüncü basamak teşhis merkezlerine başvurmalı." dedi.

"Erken tanı etkili"

Türkiye'de taramaların Kanser Erken Teşhis ve Tarama Merkezi'nde (KETEM) ücretsiz olarak yapıldığını hatırlatan Doğan, sözlerini şöyle sürdürdü:

"İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp Fakültesinde tarama yapılan hastalar üzerinde gerçekleştirilen çalışma, tanı konulan kanserlerin yüzde 90'dan fazlasının erken evrede tespit edilebildiğini ortaya koydu. Bunlar, meme, rahim ağzı ve bağırsak kanseri taramalarında tanı konulan hastaları kapsıyor."

Erken tanının da tedavi başarısını artıran en önemli faktör olduğuna dikkati çeken Doğan, "Erken tanı, pek çok kanser türünde, tedavinin başarısı üzerinde yüzde yüz fark edecek kadar etkili." dedi.

"Hareketsiz hayat terk edilmeli ve fiziksel egzersize önem verilmeli"

Prof. Dr. Doğan, kanserden korunmada değiştirilebilir risk faktörlerinin büyük rol oynadığını dile getirdi.

Genetik faktörler değiştirilemeyeceği için kanserden korunmada davranış değişikliyle hareket edilmesi gerektiğini belirten Doğan, "Kanseri önlemekte en önemli adım sigara ve sigara dumanı maruziyetinden uzak durmaktır. İkinci olarak, hareketsiz hayat terk edilmeli ve fiziksel egzersize önem verilmeli, günde 10 bin adım atılmalı. Üçüncü adım olarak da doğru ve sağlıklı beslenme alışkanlığı kazanılmalı." dedi.

Doğan, bu kapsamda mümkün olduğunca endüstriyel tip beslenmeden kaçınılması gerektiğinin altını çizerek, "Organik gıdaların tüketilmesi, tencere yemeklerinin yapılması, mevsiminde sebze ve meyve yenilmesi uygundur. Onun dışında genetik olarak kansere bir yatkınlık varsa hekime başvurulmalı ve üç kanseri kapsayan tarama programlarına katılım sağlanmalı." diye konuştu.